Czy Twoje dziecko dobrze słyszy? Objawy, które mogą wskazywać na problemy ze słuchem

Adrianna Biłowicka
7 lis 2024
3 minut(y) czytania

Każdy rodzic chce dla swojego dziecka jak najlepszego startu w życiu – dlatego często zadajemy sobie pytanie, czy nasze dziecko rozwija się prawidłowo. Jednym z kluczowych aspektów rozwoju jest słuch, który odgrywa ogromną rolę w nauce mowy, komunikacji i rozwoju poznawczym. Wczesne wykrycie ewentualnych problemów ze słuchem pozwala na szybką reakcję i zaplanowanie odpowiedniego wsparcia. Chciałabym Wam przybliżyć objawy, które mogą sugerować trudności ze słuchem u dziecka. Zwrócenie uwagi na te sygnały może być pierwszym krokiem do zapewnienia dziecku odpowiednich warunków do rozwoju.

Jakie objawy mogą wskazywać na problemy ze słuchem?

Brak reakcji na dźwięki otoczenia

Jednym z pierwszych sygnałów, które mogą wzbudzić niepokój, jest brak reakcji dziecka na dźwięki otoczenia. Już u niemowląt możemy obserwować reakcje na głośniejsze dźwięki – dziecko powinno zareagować, odwracając głowę, zmieniając wyraz twarzy lub przynajmniej wstrzymując aktywność. Jeśli te reakcje są osłabione lub nie występują, warto zwrócić na to uwagę i zgłosić obserwację podczas wizyty u pediatry.

Opóźnienie w rozwoju mowy

Prawidłowy rozwój mowy zależy w dużej mierze od tego, jak dziecko słyszy. Dzieci, które mają problemy ze słuchem, mogą zacząć mówić później, a ich pierwsze słowa mogą pojawić się z opóźnieniem. Jeśli dziecko w wieku około 1,5 roku ma trudności z wypowiadaniem pierwszych słów lub nie zaczyna budować prostych zdań w wieku 2 lat, warto zbadać, czy słuch jest prawidłowy. Jeśli zauważamy podobne objawy u maluszka, który ma powyżej 6 miesięcy, ale dotychczas głużył, to również warto sprawdzić słuch u dziecka, ponieważ dzieci z głuchotą będą głużyły, ale gaworzyć już nie będą.

Trudności ze zrozumieniem poleceń

Jeśli zauważasz, że dziecko często prosi o powtórzenie, nie reaguje na polecenia lub nie odpowiada na swoje imię, może to być objawem trudności ze słuchem. Dzieci z problemami słuchowymi mogą mieć trudności z odróżnianiem poszczególnych dźwięków mowy, zwłaszcza w hałaśliwym otoczeniu, co może wpływać na ich zdolność rozumienia poleceń i komunikacji.

Nadwrażliwość lub obojętność na dźwięki

Dzieci z zaburzeniami słuchu często wykazują nietypowe reakcje na dźwięki. Może to być nadwrażliwość, czyli przesadna reakcja na dźwięki, które nie powinny ich przestraszyć lub wywołać niepokoju, albo odwrotnie – obojętność na hałas, np. dzwonek do drzwi czy odgłos trzaskających drzwi.

Zmienna reakcja na dźwięki

Jeśli wydaje się, że słuch dziecka „działa” dobrze tylko czasami, a innym razem nie, może to świadczyć o problemach takich jak nawracające infekcje ucha, które chwilowo osłabiają słuch. W takich przypadkach warto udać się do laryngologa lub audiologa, aby zdiagnozować, co jest przyczyną takich zmian.

Problemy z koncentracją i opóźnienia w nauce

Problemy ze słuchem mogą wpłynąć również na inne obszary rozwoju dziecka, np. zdolności do skupienia uwagi i nauki. Dzieci, które słyszą niewyraźnie, często mają trudności w przedszkolu lub szkole, mogą wydawać się „nieuważne” lub „rozkojarzone”, ponieważ nie potrafią skupić się na słowach nauczyciela. Czasami zdarza się, że dziecko ma słuch w normie, ale dalej ma trudności w przetwarzaniu dźwięków. Wówczas po dokładnej diagnozie audiologicznej, tj. wykonaniu pakietu badań: audiometria tonalna/magic, audiometria słowna, audiometria impedancyjna i próg UCL, możemy wdrożyć terapie wspomagającą właściwe przetwarzanie słuchowe, np. Neuroflow lub terapia wg Johansena

Warto pamiętać, że wczesne wykrycie problemów ze słuchem może zapobiec poważniejszym trudnościom w nauce i rozwoju. Specjaliści wskazują, że diagnoza przed 6. miesiącem życia i wczesne wdrożenie terapii pozwalają na prawidłowy rozwój mowy i zdolności poznawczych dziecka (Yoshinaga-Itano, 2003).

Co zrobić, jeśli zauważysz te objawy?

Jeżeli któreś z tych zachowań jest charakterystyczne dla Twojego dziecka, warto umówić się na wizytę u specjalisty – pediatry, laryngologa lub audiologa dziecięcego. Specjalista przeprowadzi dokładne badanie słuchu i pomoże ustalić, czy występują jakiekolwiek zaburzenia.

Badania słuchu dla dzieci – co można wykonać?

Audiometria tonalna i słowna – dla starszych dzieci, które mogą już aktywnie uczestniczyć w badaniu, gdzie muszą zasygnalizować słyszane dźwięki, alternatywą dla dzieci od 4 roku zycia, które nie radzą sobie jeszcze w klasycznej formie Audiometrii Tonalnej jest Audiometria zabawowa Magic - dostępna u nas w Fonice - która jest formą zabawy dla dziecka i przy okazji możemy wykreślić próg słyszenia, niezbędny do diagnozy.
Tympanometria – badanie oceniające ruchomość błony bębenkowej, pomocne w diagnozie infekcji ucha środkowego.
Otoemisje akustyczne (OAE) – metoda badania przesiewowego, która pozwala sprawdzić odpowiedź ucha wewnętrznego na dźwięki i jest bezpieczna dla najmłodszych.

Pamiętajmy, że dbanie o zdrowie słuchu dziecka to inwestycja w jego rozwój. Nawet jeśli nie widzisz niepokojących sygnałów, badanie słuchu może pomóc upewnić się, że dziecko ma odpowiednie warunki do rozwijania swoich zdolności językowych i poznawczych.

Autor: Adrianna Biłowicka

Literatura:

Yoshinaga-Itano, C. (2003). From Screening to Early Identification and Intervention: Discovering Predictors to Successful Outcomes for Children with Significant Hearing Loss. Journal of Deaf Studies and Deaf Education, 8(1), 11–30.
Northern, J., & Downs, M. P. (2002). Hearing in Children. Lippincott Williams & Wilkins.