Zaburzenia przetwarzania słuchowego a nauka w szkole – jak pomóc dziecku z APD?

Adrianna Biłowicka
9 cze
3 minut(y) czytania

Co to jest APD?

Zaburzenia przetwarzania słuchowego (APD) to trudności w prawidłowym interpretowaniu dźwięków przez mózg, mimo że sama czułość słuchu (czyli słyszenie dźwięków) może być prawidłowa. Dziecko z APD słyszy, ale nie zawsze rozumie – szczególnie w trudnych warunkach akustycznych, takich jak hałaśliwa klasa czy rozmowa grupowa.

APD nie jest związane z niedosłuchem, uszkodzeniem aparatu słuchowego ani wadami rozwojowymi ucha zewnętrznego czy środkowego. To raczej "zaburzenie komunikacyjne" w przetwarzaniu informacji – mózg ma trudności z rozpoznaniem, interpretacją i odpowiedzią na bodźce dźwiękowe. Dlatego właśnie dzieci z APD mogą mieć kłopoty w nauce, mimo prawidłowego słuchu.

Dziecko rozwiązuje zadanie matematyczne - zmęczone w wyniku trudnośći w nauce związanych z APD

Objawy APD w szkole

APD u dzieci a nauka – to realne wyzwanie dla uczniów, nauczycieli i rodziców. Typowe objawy APD, które mogą być zauważalne w szkole to:

trudności ze zrozumieniem nauczyciela w klasie,
częste proszenie o powtórzenie polecenia,
problem z wykonywaniem złożonych instrukcji,
trudności w czytaniu i pisaniu (zwłaszcza pod dyktando),
rozpraszanie się w hałaśliwym otoczeniu,
wolniejsze tempo przyswajania nowych informacji,
mylenie podobnie brzmiących słów,
trudności z koncentracją na wypowiedzi ustnej,
problemy z pamięcią słuchową,
frustracja i niechęć do szkoły.

Dziecko z APD może sprawiać wrażenie nieuważnego, zdystansowanego lub nawet opornego na współpracę. W rzeczywistości może po prostu nie rozumieć tego, co do niego mówi nauczyciel, zwłaszcza gdy w klasie panuje hałas.

Jak uczyć dziecko z zaburzeniami przetwarzania słuchowego?

Dzieci z APD mogą osiągać dobre wyniki w nauce, jeśli otrzymają odpowiednie wsparcie. Oto skuteczne strategie:

1. Zadbaj o optymalne warunki akustyczne

Sadzaj dziecko blisko nauczyciela.
Ogranicz hałas w klasie – np. wykładziny, filce pod krzesła, zasłony.
Unikaj mówienia podczas pracy innych urządzeń (np. rzutnika, projektora).
Warto rozważyć zastosowanie indywidualnych słuchawek lub systemu FM.

2. Mów wolno, wyraźnie i prosto

Formułuj polecenia jasno i zwięźle.
Powtarzaj i parafrazuj wypowiedzi, jeśli dziecko tego potrzebuje.
Podziel zadania na krótsze etapy, unikaj długich, złożonych instrukcji.

3. Wspomagaj naukę wizualnie i multisensorycznie

Używaj plansz, obrazków, map myśli i materiałów graficznych.
Wprowadzaj pomoce dotykowe i ruchowe, angażując różne zmysły.
Zapewnij dostęp do notatek – przed lekcją lub po jej zakończeniu.

4. Używaj technologii wspierających

System FM dla dzieci i dorosłych poprawiący rozumienie mowy w hałasie

Systemy FM, mikrofony nauczyciela, wzmacniacze dźwięku.
Aplikacje wspomagające zapamiętywanie, trening słuchowy i organizację nauki.
Platformy edukacyjne z materiałami dźwiękowymi i wizualnymi.

5. Ćwicz umiejętności przetwarzania słuchowego

Treningi słuchowe prowadzone przez logopedów lub terapeutów APD.
Programy takie jak Neuroflow, Johansen, Tomatis czy CAPD Therapy.
Regularne ćwiczenia rozwijające pamięć słuchową, uwagę i różnicowanie dźwięków.

6. Zadbaj o wsparcie psychologiczne i pedagogiczne

Stały kontakt z pedagogiem szkolnym, logopedą i psychologiem.
Obserwacja postępów i dostosowanie metod nauczania do indywidualnych potrzeb.
Wniosek do poradni psychologiczno-pedagogicznej o opinię i możliwe dostosowanie wymagań edukacyjnych.

Współpraca szkoły i rodziny – klucz do sukcesu

Zaburzenia przetwarzania słuchowego to nie wyrok – dziecko z APD może funkcjonować dobrze w szkole, jeśli zostanie odpowiednio zrozumiane i objęte wsparciem. Kluczowa jest współpraca między nauczycielami a rodzicami oraz indywidualne podejście do potrzeb ucznia. Regularne spotkania i wymiana informacji pozwalają szybko reagować na zmieniające się potrzeby dziecka.

Warto też pamiętać, że dziecko z APD nie jest „niegrzeczne” ani „leniwe” – ono po prostu ma inne potrzeby, które należy zauważyć i uwzględnić. Zamiast kar i presji, potrzebuje wsparcia, cierpliwości i zrozumienia.

Wczesne rozpoznanie APD i wprowadzenie indywidualnych rozwiązań edukacyjnych może sprawić, że dziecko odzyska wiarę w swoje możliwości, zacznie osiągać lepsze wyniki i chętniej uczestniczyć w życiu klasy.

Masz podejrzenia, że Twoje dziecko może mieć APD? Skontaktuj się z nami w Fonika – Poradnia Słuchu i Mowy. Oferujemy diagnozę APD, konsultacje oraz indywidualne programy terapeutyczne wspierające rozwój dziecka. Pomagamy również we współpracy ze szkołą i tworzeniu dostosowań edukacyjnych.